Τρίτη 25 Μαΐου 2010

Δημοκρατία: Και προβληματική και αποτελεσματική


Λέγεται πως ο Τσόρτσιλ είπε πως η Δημοκρατία είναι χάλια σύστημα αλλά είναι το καλύτερο που έχουμε. Ο Πλάτωνας, αποκαλούσε την Αθηναϊκή Δημοκρατία παρδαλή. Φαίνεται πως οι σύγχρονοι Έλληνες μόλις αρχίζουν να συνειδητοποιούν τι σημαίνει πραγματικά δημοκρατία.

Βλέπετε, τόσες δεκαετίες η Ελλάδα δεν είχε τη δημοκρατία που είχαν τα άλλα δυτικά κράτη. Και αγωνιζόταν για τη δημοκρατία ως ιδανικό. Τώρα όμως που η δημοκρατία εδραιώθηκε, αρχίζουν και φαίνονται τα πολλά ελαττώματά της. Μιλάω για ελαττώματα, αλλά, σε αντίθεση με άλλους Έλληνες, είμαι πολύ χαρούμενος για τη δημοκρατία. Γιατί πραγματικά είναι το καλύτερο σύστημα που έχουμε και αποτελεί τεράστιο επίτευγμα της ανθρωπότητας.

Μα δεν είναι τέλειο! Πώς μπορεί κάτι τόσο πολυδιαφημισμένο να είναι τόσο προβληματικό; Αυτό το απλό πράγμα δεν το χωράει εύκολα ο νους πολλών ανθρώπων. Ένα τεράστιο επίτευγμα μπορεί να είναι τόσο προβληματικό, ακριβώς επειδή οι εναλλακτικές λύσεις είναι απείρως χειρότερες. Μπορούμε, και πρέπει, να είμαστε υπερήφανοι για τη δημοκρατία, παρ' όλες τις ατέλειες.

Ναι, στη δημοκρατία ο δημαγωγός μπορεί να επηρεάσει τα πλήθη. Ναι, τα media μπορεί να βάζουν το συμφέρον πολύ πάνω από την αντικειμενικότητα. Ναι, ο αξιωματούχος μπορεί να διαφθείρεται. Ναι, η δικαιοσύνη μπορεί να κωλυσιεργεί. Αλλά παραμένει το καλύτερο πολίτευμα. Γιατί οι πολίτες μπορούν να ακουστούν ελεύθερα. Μπορούν να δράσουν ελεύθερα. Μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα. Στα άλλα πολιτεύματα δε συμβαίνει αυτό.

Μια δημοκρατία μπορεί να λειτουργεί καλύτερα ή χειρότερα. Οι πολίτες μπορεί να κάνουν καλύτερες ή χειρότερες επιλογές. Να ακολουθούν περισσότερο τους δημαγωγούς ή να πείθονται περισσότερο με τον ορθό λόγο. Αλλά αυτό που έχει αποδειχτεί ιστορικά είναι πως το αποτέλεσμα είναι καλύτερο όταν διαφορετικές ομάδες ανθρώπων ανταγωνίζονται ελεύθερα μεταξύ τους. Η συνισταμένη που προκύπτει από τον ανταγωνισμό συμφερόντων σε ένα θεσμικό πλαίσιο φέρνει αποτέλεσμα.

Στο χέρι μας είναι να υπερασπιστούμε τους θεσμούς και να κάνουμε θεσμικές αλλαγές όπου χρειάζεται. Στο χέρι μας είναι μα πειθόμαστε από τον ορθό λόγο και όχι από τον δημαγωγικό λόγο. Στο χέρι μας είναι να βελτιώσουμε την ποιότητα της δημοκρατίας μας. Αλλά δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις. Το σύστημα είναι ανθρώπινο. Όχι αγγελικό. Όπως κάθε τι στον κόσμο, έχει πολλά προβλήματα. Αν το απαξιώσουμε όμως, θα έρθει με βεβαιότητα η παρακμή και το χάος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: