Νοοτροπία σύνθεσης

Γιατί κάνουμε διάλογο; Διότι αναγνωρίζουμε ότι κανενός οι απόψεις δεν είναι θέσφατα, αναγνωρίζουμε τα όριά μας και αναζητάμε να βελτιώσουμε τις απόψεις μας μέσα από τη σύνθεση.

Αυτά τα πράγματα είναι κεκτημένα της Δύσης εδώ και αρκετό καιρό, αλλά στην Ελλάδα αυτή η νοοτροπία δεν έχει αφομοιωθεί. Ε, είναι καιρός να την αφομοιώσουμε και να την κάνουμε πράξη, ειδικά στα πολιτικά πράγματα αλλά και στην καθημερινή μας ζωή.

Κανένας άνθρωπος δεν είναι δυνατό να είναι αλάνθαστος στις απόψεις του. Ούτε είναι δυνατό ένας άνθρωπος να γνωρίζει τα πάντα. Ή να έχει λάβει υπόψη του όλες τις παραμέτρους. Γι'αυτό ακριβώς χρειάζεται διάλογος για τη διαμόρφωση μιας θέσης. Και ο διάλογος απαιτεί ανθρώπους που έχουν προετοιμαστεί, που έχουν σκεφτεί για τα ζητήματα που θα συζητηθούν και που είναι έτοιμοι να βάλουν τη γνώμη τους κάτω από το κριτικό βλέμμα άλλων ανθρώπων που είναι και αυτοί κατάλληλα προετοιμασμένοι.

Κάπως έτσι διαμορφώνονται οι πολιτικές απόψεις στη Δύση. Ναι μεν κάποιος αποφασίζει, αλλά για να φτάσουμε στην απόφαση έχουμε περάσει από το στάδιο του διαλόγου. Και ο διάλογος είναι διπλός. Πρώτα πρώτα ο πολιτικός ηγέτης κάνει διάλογο με τους συνεργάτες του. Στον διάλογο αυτό απόψεις εξετάζονται από διαφορετικές γωνίες, προβλήματα έρχονται στο φως και προτείνονται λύσεις. Στο τέλος προκύπτει μια πολιτική στάση που είναι αποτέλεσμα αυτών των δημιουργικών ζυμώσεων.

Και έπειτα, ο διάλογος διευρύνεται και περιλαμβάνει ολόκληρη την κοινωνία. Μια θέση τίθεται υπό την κριτική των πολιτών αλλά και των πολιτικών αντιπάλων, εξετάζεται υπό διαφορετικά πρίσματα, έρχονται στο φως και άλλες όψεις που δεν είχαν ληφθεί υπόψη προηγουμένως.

Φυσικά, αυτό δεν ισχύει μόνο στον χώρο των πολιτικών απόψεων. Αλλά έχει ισχύ για ολόκληρο το φάσμα των απόψεων, από την πολιτική, μέχρι την επιστήμη και το πανεπιστήμιο. Ειδικά στον χώρο του πανεπιστημίου, η δημιουργική κριτική και η σύνθεση των απόψεων αποτελούν την κινητήρια δύναμη μιας προόδου άνευ προηγουμένου και την ισχύ του δυτικού πολιτισμού τους τελευταίους αιώνες! Δεν είναι καθόλου τυχαίο που κοινωνίες που δεν έχουν συνηθίσει να βάζουν τις απόψεις τους σε κριτική έχουν μπει στο περιθώριο και παρακμάζουν τη στιγμή που η Δύση ηγεμονεύει σε όλα τα επίπεδα!

Νομίζω πως η Ελλάδα θα ωφεληθεί πολύ αν υιοθετήσουμε αυτή τη νοοτροπία της σύνθεσης και αν κάνουμε αυτό το άνοιγμα στην δημιουργική κριτική ως προϋπόθεση για έναν δυναμικό πολιτισμό. Αν αντιληφθούμε δηλαδή πως οι απόψεις μας έχουν ατέλειες που για να διορθωθούν χρειάζονται και άλλοι άνθρωποι, και πως η κριτική στη γνώμη μας δεν είναι πόλεμος απέναντι στο πρόσωπό μας.