Έχετε αντιληφθεί ότι είμαι μεγάλος fan του Μίμη Ανδρουλάκη. Πριν από λίγες μέρες τέλειωσα το Τάνγκο του Τσε. Στο βιβλίο αυτό, ο Μίμης συζητά με έναν ώριμο Τσε Γκεβάρα, που όχι μόνο δεν πέθανε στη ζούγκλα της Νότιας Αμερικής, αλλά κατάφερε να αλλάξει, να εγκαταλείψει την επιπολαιότητα που τον χαρακτήριζε και να γίνει βαθύς αναλυτής του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Όπως καταλαβαίνετε, ο Τσε, το alter ego του διανοούμενου Ανδρουλάκη, έχει τεράστιο ενδιαφέρον, τόσο από ψυχολογική όσο και από διανοητική άποψη.
Και πραγματικά, οι αντιλήψεις που διατυπώνει ο Ανδρουλάκης στο βιβλίο αυτό, περιλαμβάνουν και συνοψίζουν τον διεθνή προβληματισμό πάνω στα θέματα αυτά, και αποτελεί μια προσπάθεια σοβαρής συζήτησης σε μια χώρα που δεν έχει παρελθόν σοβαρών συζητήσεων.
Δε θα κάνω όμως σε αυτό το post βιβλιοπαρουσίαση. Θέλω να μεταφέρω ένα κομμάτι της σκέψης του "Τσε" για την ανισότητα, τον πλούτο και την φτώχεια. Λέει πράγματα που για μένα είναι γνωστά και αυτονόητα, όμως για πολλούς από εσάς ξέρω πως θα ακουστούν καινούρια και ενδιαφέροντα. Επειδή ο Μίμης τα διατυπώνει πολύ καλύτερα από ό,τι θα μπορούσα εγώ, σας μεταφέρω το ακόλουθο απόσπασμα και σας συμβουλεύω να αγοράσετε το βιβλίο και να ταξιδέψετε μαζί με τον Μίμη σε όλες τις πτυχές του σύγχρονου καπιταλισμού με φόντο τον έρωτα, την επανάσταση και το όραμα.
"Ξανακοίταξα χτες τις σημειώσεις μου. Μπορεί να πει κανείς ότι δώσαμε μια ειδυλλιακή εικόνα της παγκοσμιοποίησης. Παραβλέψαμε τη θεαματική αύξηση της φτώχιας και της ανισότητας στον πλανήτη μας..."
"Μισό λεπτό, άλλο φτώχια και άλλο ανισότητα, μην τα μπερδεύουμε. Μπορεί να ξεπεράσετε το όριο της φτώχιας, ακόμα και να αυξήσετε εντυπωσιακά το επίπεδο της ζωής σας -να έχετε αυτοκίνητο, μοντέρνο οικιακό εξοπλισμό, διακοπές- αλλά η απόσταση με τους πλουσιότερους να έχει μεγαλώσει, δηλαδή ο δείκτης της παγκόσμιας ανισότητας να έχει αυξηθεί. Φτώχια και ανισότητα σχετίζονται, αλλά είναι ποιοτικά διαφορετικοί δείκτες. Αυτό συμβαίνει πολύ συχνά και στο εσωτερικό μιας χώρας. Όταν αυτή ξεπεράσει τη φτώχια και αρχίσει την απογείωσή της, αυξάνεται η ανισότητα."
"Υπονοείτε ότι η φτώχια έχει μειωθεί την περίοδο της επιταχυνόμενης παγκοσμιοποίησης;"
"Αυτή είναι η πραγματικότητα. Στα τελευταία τριάντα χρόνια όσοι ήταν σε ακραία φτώχια -κάτω από 1 δολάριο τη μέρα- έπεσαν από τα 550 εκατομμύρια στα 350 εκατομμύρια, και αυτοί με 2 δολάρια από 1,3 δισεκατομμύρια κατέβηκαν στα 970 εκατομμύρια. Η Ιστορία και οι στατιστικές μάς υποδηλώνουν ότι οι οικονομίες που εντάσσονται στην παγκόσμια αγορά εξασφαλίζουν υψηλότερους δείκτες ανάπτυξης, ευημερίας, μόρφωσης, ελευθερίας, περιβαλλοντικής προστασίας και προσδοκώμενου ορίου ζωής. Η ανοικτότητα μιας οικονομίας μειώνει τη φτώχια, αλλά αυτό δε γίνεται αυτόματα, ούτε προσφέρεται δωρεάν. Η "κλειστότητα", αντίθετα, περιορίζει το βιοτικό επίπεδο. Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά στη σύγκριση όλων των οικονομικών μεγεθών ανάμεσα στη Βόρεια και Νότια Κορέα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Κούβας, η οποία προηγείται σε όλη τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική στην εκπαίδευση και την υγεία, και συνεπώς θεωρητικά θα έπρεπε να έχει και πιο δυναμική ανάπτυξη. Και όμως η "κλειστότητα" -σε σημαντικό βαθμό αναγκαστική- έχει μειώσει κατά 36% το κατά κεφαλήν εισόδημα στις τέσσερις δεκαετίες του "σοσιαλισμού". Η αδιαμφισβήτητη εικόνα που έχουμε είναι ότι οι πλούσιες χώρες αναπτύσσονταν κατά 2% στη δεκαετία του '90, οι αναπτυσσόμενες αλλά ενταγμένες στην παγκοσμιοποίηση οικονομίες κατά 5%, ενώ οι αναπτυσσόμενες μη ενταγμένες στην παγκόσμια αγορά είδαν την ανάπτυξή τους να πέφτει από το 3% στη δεκαετία του '70 στο 1%. Δηλαδή τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως η Κίνα και η Ινδία, που καλύπτουν το 38% του παγκόσμιου πληθυσμού, ξέφυγαν από τη φτώχια. Όμως αυτό δε χαρίστηκε μονοδιάστατα από το "άνοιγμα", όπως διατείνονται μερικοί δογματικοί νεοφιλελεύθεροι, αλλά προηγήθηκαν μεταρρυθμίσεις, αγροτικές και άλλες, και μια τεράστια κινητοποίηση εσωτερικών πόρων για τη βιομηχανική ανάπτυξη. Η Ινδία, η Κίνα, το Βιετνάμ, η Ινδονησία, γενικά η Ασία, μειώνουν την παγκόσμια φτώχια, στην οποία όμως κεντρικό ρόλο πια παίζει κυρίως η υπο-σαχάρια Αφρική."
"Δηλαδή η Κίνα και η Ινδία συγκλίνουν, η Αφρική αποκλίνει..."
"Έτσι, με αποτέλεσμα, αν συγκρίνουμε το πλουσιότερο τμήμα του πλανήτη -Ηνωμένες Πολιτείες και Δυτική Ευρώπη- με το φτωχότερο -υποσαχάρια Αφρική- το χάσμα να διευρύνεται και η παγκόσμια ανισότητα να φαίνεται πως αυξάνει θεαματικά. Όμως η εικόνα δεν είναι ακριβής, γιατί οι χώρες με μεγάλους πληθυσμούς, όπως η Κίνα, η Ινδία, το Μεξικό, μειώνουν την απόστασή τους από τις πλούσιες χώρες και τη σχετική ανισότητα στον πλανήτη. Δηλαδή τα επόμενα χρόνια θα συμβαίνει το εξής παράδοξο. Όσο φεύγουν μπροστά η Κίνα και η Ινδία και θα αφήνουν μόνη της στον πάτο την Αφρική, η παγκόσμια ανισότητα θα φαίνεται ότι αυξάνει, αν συγκρίνουμε παραδείγματος χάριν, το 10% των πλουσιότερων με το 10% των φτωχότερων. Αλλά γι' αυτό δεν φταίει βέβαια η Κίνα που επιταχύνει, ούτε η παγκοσμιοποίηση γενικά και αφηρημένα, αλλά το γεγονός ότι η υποσαχάρια Αφρική βυθίζεται, κι εκεί πρέπει να συγκεντρωθεί η προσοχή της ανθρωπότητας με γενναία και αποδοτικά μέτρα και όχι με γενικές anti-global φανφάρες."
"Πράγματι. Ωστόσο ο ΟΗΕ δίνει μια εικόνα μεγαλύτερης ανισότητας".
"Οι υπολογισμοί του ΟΗΕ είναι εντελώς γραφειοκρατικοί. Γι' αυτόν στα χαρτιά 100 δολάρια στην Αμερική είναι τα ίδια με 100 δολάρια στη Νιγηρία. Όμως έχουν εντελώς διαφορετική αγοραστική αξία. Ακόμα και στην ίδια χώρα άλλη αγοραστική αξία μπορεί να έχουν στην ύπαιθρο και άλλη στην πόλη. Αν υπολογίσουμε με βάση την αγοραστική αξία, η παγκόσμια ανισότητα είναι διαφορετική σε μέγεθος από ό,τι την προσδιορίζουν οι υπηρεσίες του ΟΗΕ."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου