Όλοι κάνουμε λάθη. Αυτό αποκαλύπτεται ανάγλυφα με τη σάτιρα Θα έλεγα πως αυτό είναι ένα επίτευγμα της σάτιρας, να αναδεικνύει με τρόπο γλαφυρό λάθη που κάνουν ακόμα και προσωπικότητες σημαντικές.
Αν όμως όλοι κάνουμε λάθη, και συγκεκριμένα αν όλοι κάνουμε λάθη κατά την άσκηση της εργασίας μας, τότε αυτό σημαίνει πως λάθη κάνουν και αυτοί που σατιρίζουν Και επειδή η δικιά τους δουλειά είναι η σάτιρα, κάνουν λάθη στη σάτιρά τους. Και αυτά τα λάθη δεν αναδεικνύονται με την σάτιρα Και είναι εύκολο να διαφύγουν της προσοχής μας.
Είναι γνωστή η σφοδρή κριτική που άσκησε ο Αριστοφάνης στον Σωκράτη, στην κωμωδία του Νεφέλες. Επιτέθηκε στον Σωκράτη με τέτοιο τρόπο, που άφησε το στίγμα του στους θεατές, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να λέμε ότι οι Νεφέλες έπαιξαν κάποιον ρόλο στην καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο από την πόλη της Αθήνας.
Μπορεί να μετάνιωσαν οι Αθηναίοι την καταδίκη του Σωκράτη, το κακό όμως είχε γίνει.
Ο Αριστοφάνης μπορεί να ήταν καλός ποιητής, δε σημαίνει όμως πως και η ανάλυση των πραγμάτων που έκανε ήταν και πάντα σωστή. Παραμένει άνθρωπος, με προσωπικές εμπάθειες και αδυναμίες, με τις δικές του αντιλήψεις και πεποιθήσεις, με δικά του λάθη.
Λάθη που δεν αναδεικνύονται όμως στη σάτιρα Για αυτά τα λάθη χρειάζεται άλλου είδους κριτική. Χρειάζεται λόγος που θα τα αναδεικνύει και θα τα επισημαίνει.
Και αν αυτό συμβαίνει με τον Αριστοφάνη, πολύ περισσότερο ισχύει για αυτούς που κάνουν σάτιρα σήμερα.
Ας χρησιμοποιήσουμε ένα απλό παράδειγμα. Ο Λάκης Λαζόπουλος σατιρίζει τους πολιτικούς. Η σάτιρά του όμως έχει σαφή πολιτική θέση και προτίμηση.
Έτσι, μπορεί να σατιρίζει την πολιτική του Παπανδρέου αλλά την εμφάνιση του Καραμανλή. Μπορεί να σατιρίζει τον Παπανδρέου τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα από τη διακυβέρνηση Καραμανλή. Ή να στηρίζει διάφορα κόμματα της Αριστεράς (διαφορετικό και κάθε χρονιά) έτσι ώστε να βοηθήσει στη δημιουργία αναχώματος στην δυναμική του ΠαΣοΚ.
Με λίγα λόγια, κάνει κριτική υπέρ του προσώπου του Καραμανλή, ανεξάρτητα από την πλήρη κυβερνητική του αποτυχία και τη ζημιά που προκαλεί στη χώρα. Αυτό είναι παραπάνω από φανερό, και δεν έχω σκοπό να το τεκμηριώσω πλήρως σε αυτό το post.
Δε με ενδιαφέρει η πλήρης τεκμηρίωση τόσο, όσο η επισήμανση του προβλήματος, επειδή ακριβώς η σάτιρα μπορεί να τραβήξει το βλέμμα μας πάνω της, και να απορροφήσει την προσοχή μας, κρύβοντας το πρόσωπο αυτού που κάνει τη σάτιρα, τις πεποιθήσεις του, τις αδυναμίες του και τα δικά του λάθη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου