Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Άξιον εστί το χέρι της Γοργόνας
που κρατά το τρικάταρτο σαν να το σώζει
σαν να το κάνει τάμα στους ανέμους
σαν να λέει να τ' αφήσει και πάλι όχι

Ο μικρός ερωδιός της εκκλησίας
η εννιά το πρωί σαν περγαμόντο
ένα βότσαλο άπεφθο μέσα στο βάθος
τ' ουρανού του γλαυκού φυτείες και στέγες

Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούνε
που σηκώνουν το πέλαγος σαν Θεοτόκο
που φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλια
που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται

Οι αγένειοι δόκιμοι της τρικυμίας
οι δρομείς που διάνυσαν τα ουράνια μίλια
οι Ερμήδες με το μυτερό σκιάδι
και του μαύρου καπνού το κηρύκειο

Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής
ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος
η Τραμουντάνα, η Όστρια

Χρειαζόμαστε την ποίηση. Ειδικά στις δύσκολες στιγμές.

Σκυλοκοίτες και νεκρόσιτοι κι ερεβομανείς
κοπροκρατούν το μέλλον.

Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί
όπου και να θολώνει ο νους σας
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό
και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα
θ' αναπαύσει το πρόσωπο του μαρτυρίου
με το λίγο βάμμα του γλαυκού στα χείλη.

Τα αποσπάσματα, από το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη.

Κριτική στη σάτιρα

Όλοι κάνουμε λάθη. Αυτό αποκαλύπτεται ανάγλυφα με τη σάτιρα Θα έλεγα πως αυτό είναι ένα επίτευγμα της σάτιρας, να αναδεικνύει με τρόπο γλαφυρό λάθη που κάνουν ακόμα και προσωπικότητες σημαντικές.

Αν όμως όλοι κάνουμε λάθη, και συγκεκριμένα αν όλοι κάνουμε λάθη κατά την άσκηση της εργασίας μας, τότε αυτό σημαίνει πως λάθη κάνουν και αυτοί που σατιρίζουν Και επειδή η δικιά τους δουλειά είναι η σάτιρα, κάνουν λάθη στη σάτιρά τους. Και αυτά τα λάθη δεν αναδεικνύονται με την σάτιρα Και είναι εύκολο να διαφύγουν της προσοχής μας.

Είναι γνωστή η σφοδρή κριτική που άσκησε ο Αριστοφάνης στον Σωκράτη, στην κωμωδία του Νεφέλες. Επιτέθηκε στον Σωκράτη με τέτοιο τρόπο, που άφησε το στίγμα του στους θεατές, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να λέμε ότι οι Νεφέλες έπαιξαν κάποιον ρόλο στην καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο από την πόλη της Αθήνας.

Μπορεί να μετάνιωσαν οι Αθηναίοι την καταδίκη του Σωκράτη, το κακό όμως είχε γίνει.

Ο Αριστοφάνης μπορεί να ήταν καλός ποιητής, δε σημαίνει όμως πως και η ανάλυση των πραγμάτων που έκανε ήταν και πάντα σωστή. Παραμένει άνθρωπος, με προσωπικές εμπάθειες και αδυναμίες, με τις δικές του αντιλήψεις και πεποιθήσεις, με δικά του λάθη.

Λάθη που δεν αναδεικνύονται όμως στη σάτιρα Για αυτά τα λάθη χρειάζεται άλλου είδους κριτική. Χρειάζεται λόγος που θα τα αναδεικνύει και θα τα επισημαίνει.

Και αν αυτό συμβαίνει με τον Αριστοφάνη, πολύ περισσότερο ισχύει για αυτούς που κάνουν σάτιρα σήμερα.

Ας χρησιμοποιήσουμε ένα απλό παράδειγμα. Ο Λάκης Λαζόπουλος σατιρίζει τους πολιτικούς. Η σάτιρά του όμως έχει σαφή πολιτική θέση και προτίμηση.

Έτσι, μπορεί να σατιρίζει την πολιτική του Παπανδρέου αλλά την εμφάνιση του Καραμανλή. Μπορεί να σατιρίζει τον Παπανδρέου τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα από τη διακυβέρνηση Καραμανλή. Ή να στηρίζει διάφορα κόμματα της Αριστεράς (διαφορετικό και κάθε χρονιά) έτσι ώστε να βοηθήσει στη δημιουργία αναχώματος στην δυναμική του ΠαΣοΚ.

Με λίγα λόγια, κάνει κριτική υπέρ του προσώπου του Καραμανλή, ανεξάρτητα από την πλήρη κυβερνητική του αποτυχία και τη ζημιά που προκαλεί στη χώρα. Αυτό είναι παραπάνω από φανερό, και δεν έχω σκοπό να το τεκμηριώσω πλήρως σε αυτό το post.

Δε με ενδιαφέρει η πλήρης τεκμηρίωση τόσο, όσο η επισήμανση του προβλήματος, επειδή ακριβώς η σάτιρα μπορεί να τραβήξει το βλέμμα μας πάνω της, και να απορροφήσει την προσοχή μας, κρύβοντας το πρόσωπο αυτού που κάνει τη σάτιρα, τις πεποιθήσεις του, τις αδυναμίες του και τα δικά του λάθη.

Μεγάλοι Έλληνες

Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ένας φοβερός ποιητής, ο Οδυσσέας Ελύτης. Ένας άνθρωπος που σημάδεψε με τις λέξεις του τις καρδιές και το μυαλό μας. Ένας άνθρωπος που σφράγισε τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.

Ο Ελύτης μας ζωντανεύει με τρόπο ανάγλυφο μια Ελλάδα που έφυγε, αναδεικνύει το φως που αντανακλά στην ελληνική φύση και δημιουργεί τον ελληνικό πολιτισμό. Και στην καρδιά αυτού του πολιτισμού βρίσκεται ο άνθρωπος. Ένας άνθρωπος ελεύθερος, ασυμβιβαστος, ακέραιος, ζωντανός, οικουμενικός.

Με την ποίησή του, καταφέρνει κάτι μοναδικό. Μας βοηθά να σταθούμε στα πόδια μας και μαζί του να πούμε

Χειμώνα ελάχιστε.

Η φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Νίκο Δήμου.

Έτσι μιλώ για σένα και για μένα

Επειδή σ' αγαπώ και στην αγάπη ξέρω
Να μπαίνω σαν Πανσέληνος
Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ' αχανή σεντόνια
Να μαδάω γιασεμιά - κι έχω τη δύναμη
Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω
Μεσ' από φεγγερά περάσματα και κρυφές της θάλασσας στοές
Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε

Ακουστά σ' έχουν τα κύματα
Πώς χαϊδεύεις, πώς φιλάς
Πώς λες ψυθιριστά το "τι" και το "ε"
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά

Σαν σήμερα όμως έφυγε από τη ζωή και ένας άλλος μεγάλος Έλληνας. Που έβαλε και αυτός το στίγμα του στην ιστορία. Που αγάπησε την πατρίδα παράφορα, που πάλεψε, κέρδισε, έχασε, αγαπήθηκε όσο κανείς, μισήθηκε όσο κανείς, συντάραξε την Ελλάδα με την παρουσία του.



"Σε όλες τις άλλες μεγάλες στιγμές του βρίσκουμε σε μεγέθυνση την ηγετική μέθοδο της Κρήτης. Η εναλλαγή της προσφυγής στα όπλα, της εξέγερσης, με τη συντεταγμένη αναδίπλωση, τη δημιουργία τετελεσμένων, την ενεργητική αναμονή, το διαβολικό πείσμα, την απειλή, τον «πόλεμο θέσεων», και τον «πόλεμο των ελιγμών», τον αποδεκτό συμβιβασμό, τη μετατόπιση ή ανατροπή του status quo."

Ο Μίμης Ανδρουλάκης έχει δίκιο. Ο Βενιζέλος δεν περιμένει την Ιστορία. Προαισθάνεται προς τα πού θα φυσήξουν οι άνεμοι, σηκώνει πανιά και βγάζει το πλοίο στα βαθιά. Δε διστάζει να συγκρουστεί σκληρά, και όταν η θάλασσα δεν τον βοηθάει, την αναγκάζει να τον ακολουθήσει.

Τέτοιος ήταν ο Βενιζέλος. Η Ελληνική Ιστορία γράφτηκε από το χέρι του.

Τον ανδρειωμένο μην τον κλαις!

Πανεπιστημιακό Άσυλο

Το μεγάλο πρόβλημα με τα πανεπιστήμια στην χώρα μας είναι πρόβλημα παραγωγικότητας. Τα πανεπιστήμια σε έναν μεγάλο βαθμό αποτυγχάνουν να προετοιμάσουν τους φοιτητές για τη ζωή τους μετά το πανεπιστήμιο, αποτυγχάνουν να δώσουν τα απαραίτητα εφόδια για μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία και έτσι αποτυγχάνουν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της χώρας.

Αλλά αντί να συζητάμε για αυτό, έχουμε φτάσει στο σημείο να μας απασχολεί το άσυλο.

Ο υπουργός Παιδείας έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση. Που ουσιαστικά λύνει τον γόρδιο δεσμό του πανεπιστημιακού ασύλου.

Το πρόβλημα έχει ως εξής: Από τη μια, δε γίνεται να καταστρέφουν κάποιοι την περιουσία των πολιτών και να απειλούν τις ζωές μας και να βρίσκουν καταφύγιο στα πανεπιστήμια. Από την άλλη όμως, το άσυλο έχει έναν συμβολικό χαρακτήρα και μία κυβέρνηση δεν μπορεί απλά να το καταργήσει χωρίς επικοινωνιακό κόστος. Για να μην έχει καταργηθεί μέχρι τώρα, εικάζω πως αξιολογούν το κόστος αυτό σε ένα βαρύ πλήγμα για την κυβέρνηση.

Μπορεί να λυθεί το πρακτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Αθήνα, χωρίς να πειραχτεί ο συμβολισμός του ασύλου;

Με την ιδέα του υπουργού σήμερα το πρόβλημα λύνεται με έναν βελούδινο τρόπο. Το άσυλο παραμένει ως έχει αλλά οι πανεπιστημιακές σχολές που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας μεταφέρονται. Έτσι, τα κτήρια αυτά παύουν να προστατεύονται από το άσυλο και γίνονται απλά δημόσια κτήρια. Για παράδειγμα, ένα Πολυτεχνείο - Μουσείο για την εξέγερση των φοιτητών και την (ανύπαρκτη) αντίσταση κατά της χούντας υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και όχι του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θα έλυνε το πρόβλημα με τους κουκουλοφόρους.



Τα πράγματα είναι απλά.

Η κυβέρνηση μπορεί να έρθει σε συνεννόηση με το Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο και να λυθεί αυτό το μεγάλο κοινωνικό ζήτημα χωρίς να υπάρξει πολιτικό κόστος. Βέβαια, αυτό δε λύνει καθόλου τα προβλήματα στις άλλες πόλεις. Όμως αυτό είναι δευτερεύον. Το κέντρο της πρωτεύουσας θα έχει απαλλαγεί από αυτό το πρόβλημα, που κάθε χρόνο γίνεται αφορμή για καταστροφές και για διεθνή δυσφήμιση της χώρας μας.

Ιδέες υπάρχουν. Πολιτική βούληση χρειάζεται και δυναμισμός.

Ντομάτες

Ίσως ακούσατε ότι η υπόθεση του πρώην μητροπολίτη Αττικής, του θρασύτατου τύπου με τα δυο δισεκατομμύρια στην άκρη "για τα γεράματά του" και με τους μικρούς για τους οποίους βούηξε ο τόπος, μπήκε επίσημα από το εκκλησιαστικό δικαστήριο στο αρχείο.

Αυτό σημαίνει πως ο πρώην μητροπολίτης δεν είναι πια πρώην, αλλά εν ενεργεία μητροπολίτης από τον Κορυδαλλό. Και η απόφαση αυτή δεν μπορεί να αλλάξει. Είναι τελεσίδικη και αμετάκλητη.

7 μητροπολίτες ψήφισαν υπέρ του και 5 εναντίον του.

Και ρωτάω ξεκάθαρα. Γιατί τους ανέχεται ο κόσμος αυτούς τους 7; Γιατί έχουν μούτρα να κυκλοφορήσουν στις επαρχίες τους; Εδώ υπουργός έγινε ρεζίλι των σκυλιών για εξωσυζυγική σχέση που είχε, και δεν εμφανίζεται ούτε στο εστιατόριο που συνηθίζει να τρώει. Τι είναι δηλαδή οι μητροπολίτες αυτοί; Φαραώ;

Και πόσο πεθαμένο είναι το εκκλησιαστικό σώμα για να μην τους πάρει και τους 7 με τις ντομάτες;

Υποκρισία

"Ατάκες όπως «με αυτά που γράφετε με γαμάτε» ή «γαμώ την πουτάνα μου» αποδεικνύουν ότι αυτά τα κουστουμαρισμενα και γραβατωμένα τυπάκια, που βλέπουμε στην τηλεόραση να παριστάνουν τους «καθώς πρέπει» τιμητές της ηθικής, στην πραγματικότητα είναι τσογλάνια που υποκρίνονται."

Ξεκινάω με μια ενδιαφέρουσα σημείωση από μια ανακοίνωση που υπογράφεται από "αυτόνομους φοιτητές της δημοσιογραφίας". Δεν έχει και μεγάλη σημασία σε ποιο πρόσωπο αναφέρεται.

Όπως δεν έχει και μεγάλη σημασία ποιος υπουργός της κυβέρνησης κρύβεται και δεν εμφανίζεται γιατί ο σύζυγος της γκόμενάς του του έσπασε τα μούτρα όταν τους έπιασε στα πράσα.

Ή ποιος δημοσιογράφος συνελήφθη να πετάει μπουκάλια στο γήπεδο ως κοινός χούλιγκαν.

Αυτό που έχει σημασία είναι πως έχει στηθεί ένα σύστημα που βασίζεται στην υποκρισία και το προσωπικό συμφέρον. Που πουλάει ένα πρόσωπο ενώ στην πραγματικότητα έχει ένα διαφορετικό πρόσωπο. Που δυναμιτίζει την σταθερότητα και την πορεία της χώρας.

Όταν οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι, οι εκδότες, οι επιχειρηματίες, οι ηθοποιοί συνδέονται με δεσμούς συμφέροντος και η ανέλιξη στην κοινωνική πυραμίδα δε γίνεται με αξιοκρατικό τρόπο τότε η κοινωνία έχει πρόβλημα.

Και είναι παραπάνω από φανερό ότι η δικιά μας κοινωνία έχει βαθύ πρόβλημα. Το οποίο αναπαράγεται με την υποκρισία των ανθρώπων που αποτελούν τη βιτρίνα του συστήματος.

Όμως η βιτρίνα έχει υποστεί ρωγμές. Και ο πόλεμος συνεχίζεται.